شاید برایتان جالب باشد که بدانید Free Software (نرم افزار آزاد) را می توان خرید! به این معنا که نرم افزار آزاد الزاما مجانی نیست و ممکن است با قیمتی بالا نیز همراه باشد! پس چرا به آن می گویند Free ؟ پس Freeware چیست؟ یعنی Freeware به معنای Free Software نیست؟
متون موجود در اینترنت از هر دو اصطلاح به دفعات بسیاری استفاده می کنند، و در اکثر اوقات آن ها را به اشتباه به جای یکدیگر به کار می برند. این مقاله برای آن است که گرد را از حقیقت معنای این دو پاک کرده و شما را در هر دو مورد روشن سازد.
اول و مقدم تر از هر چیز، این است که Freeware به معنای Free Software نیست!
Freeware چیست؟
Freeware به نرم افزارهایی گفته می شود که مجانی هستند. بدین معنا که شما نیازی به صرف پول در قبال استفاده از آن ها ندارید. اصولا Freeware نیازی به پرداخت و هزینه برای License ندارد. امروزه میلیون ها نرم افزار وجود دارند که شما می توانید آن ها را به صورت مجانی دانلود و استفاده کنید. تمام این نرم افزارها Freeware نام دارند.
پس کد منبع چه می شود؟
Freeware ها معمولا با مجوز هایی ارائه می شوند که دسترسی کاربر به کد منبع را محدود می کنند؛ یعنی کاربر نمی تواند در نرم افزار تغییری ایجاد کند یا به عبارت دیگر نمی تواند کد منبع را ببیند، تغییر دهد یا مطالعه کند.
شاید تا به حال با دو نسخه متفاوت از یک نرم افزار مواجه شده باشید، یک نسخه pro و یک نسخه free. نسخه free معمولا دارای ویژگی های محدودی نسبت به نسخه pro (و پولی) می باشد؛ اما شما می توانید نسخه free را دانلود کرده و از آن برای همیشه و بدون هیچ هزینه ای استفاده کنید. این گونه نرم افزارها نیز در طبقه Freeware قرار می گیرند. نرم افزارهایی که می توان از آن ها در ۲۰ دفعه اول به صورت مجانی استفاده کرد نیز در این طبقه قرار می گیرند، و همچنین نرم افزارهایی که مجانی بوده اما تبلیغات را در خود نشان می دهند در زمره Freeware ها به شمار می روند.
طبق ویکی پدیا «مجوز نرم افزار ممکن است محدودیت های دیگری نیز از قبیل نوع استفاده که شامل استفاده شخصی، خصوصی، انفرادی، بی منفعت مالی، غیر تجاری، آکادمیک، آموزشی، استفاده در زمینه های بشردوستانه، غیر نظامی، استفاده به وسیله قدرت های همگانی و غیره می شود را تحمیل کند.»
چند نمونه از Freeware ها :
موسسات تجاری نیز نظیر Microsoft تعدادی Freeware را منتشر کرده اند که از میان آن ها می توان به MS Visual Basic Express Edition، Microsoft Accounting Express 2009 و Sync Toy اشاره کرد. AVG Antivirus ، Skype و بسیاری نرم افزارهای دیگر نیز وجود دارند که در دسته Freeware ها قرار می گیرند.
حال با قهرمان اصلی آشنا شوید….
نرم افزار آزاد؛ به چه معناست؟
نرم افزار آزاد (Free Software)، اصطلاحی است که به وسیله بنیاد نرم افزارهای آزاد (Free Software Foundation) تعریف و استفاده می شود. نرم افزار آزاد به این معناست که کاربران می توانند آن را آزادانه اجرا، کپی، توزیع، مطالعه و تغییر دهند (و نسخه تغییر داده خودشان را منتشر کنند، م.).
پس قیمت چه می شود؟
نرم افزار آزاد ممکن است مجانی یا پولی باشد، که به توسعه دهنده آن بستگی دارد. با این وجود، صرف نظر از اینکه شما چگونه یک نرم افزار آزاد را تهیه کرده اید (خریده اید یا به صورت مجانی بدست آورده اید)؛ به همراه آن همیشه آزادی در کپی، تغییر و توزیعش را خواهید داشت. بنیاد نرم افزار های آزاد (FSF) این مسئله را با دقت بیشتری شرح می دهد: «چیزی که در مورد نرم افزار آزاد مهم است آزادی ارائه شده به همراه آن است، نه قیمت آن.» برای فهم این مسئله، شما باید به آزادی به مثال «آزادی در بیان» نگاه کنید، نه «مجانی بودن».
کد منبع (و آزادی همراه آن) :
برای اینکه یک نرم افزار، عنوان نرم افزار آزاد را داشته باشد، کد منبع آن باید در دسترس باشد. طبق تعریف FSF، کاربر ۴ آزادی را با نرم افزار آزاد دریافت می کند (اطلاعات بیشتر) :
۰. آزادی در اجرای برنامه به هر مقصود و منظوری
۱. آزادی در مطالعه شیوه عملکرد برنامه، و تغییر آن به منظور دریافت عملکرد مورد نیاز
۲. آزادی توزیع عمومی نرم افزار توسط کاربر
۳. آزادی توزیع عمومی نسخه های دستکاری شده نرم افزار توسط کاربر (دسترسی به کد منبع، پیش شرطی برای این مهم است).
FSF در تعاریف نرم افزار آزاد، صراحتا بیان می کند که برای دستیابی به آزادی های ذکر شده، کاربر باید به کد منبع نرم افزار دسترسی داشته باشد. پس دسترسی به کد منبع برنامه شرطی ضروری برای یک نرم افزار آزاد است. همچنین منظور FSF از کد منبع برنامه، کد منبع واضح و حقیقی آن است، نه یک کد منبع مبهم و گیج کننده.
نرم افزار آزاد تجاری :
نرم افزار آزاد می تواند تجاری باشد. به عبارت دیگر، یک برنامه باید برای استفاده های تجاری، توسعه های تجاری، و توزیع تجاری در دسترس باشد. ممکن است شما در شرایطی قرار گیرید که مجبور به پرداخت پول در ازای بدست آوردن نرم افزار آزاد شوید. اما صرف نظر از اینکه چگونه به نرم افزار آزاد دسترسی پیدا کرده اید، همیشه این آزادی را خواهید داشت که کپی های خود را منتشر و آن را تغییر دهید. امروزه توسعه تجاری نرم افزار های آزاد تمرینی معمول است.
نمونه هایی از نرم افزارهای آزاد :
تمامی محصولات Mozilla، شامل Firefox، Thunderbird و … و تمامی نرم افزارهای منتشر شده تحت مجوز عمومی GPL در دسته نرم افزارهای آزاد قرار می گیرند.
حال شما فهمیدید که تمامی نرم افزارهای آزاد مجانی نیستند و نرم افزار آزاد به معنای Freeware نیست! آن ها را به جای یکدیگر به کار نبرید!
متون موجود در اینترنت از هر دو اصطلاح به دفعات بسیاری استفاده می کنند، و در اکثر اوقات آن ها را به اشتباه به جای یکدیگر به کار می برند. این مقاله برای آن است که گرد را از حقیقت معنای این دو پاک کرده و شما را در هر دو مورد روشن سازد.
اول و مقدم تر از هر چیز، این است که Freeware به معنای Free Software نیست!
Freeware چیست؟
Freeware به نرم افزارهایی گفته می شود که مجانی هستند. بدین معنا که شما نیازی به صرف پول در قبال استفاده از آن ها ندارید. اصولا Freeware نیازی به پرداخت و هزینه برای License ندارد. امروزه میلیون ها نرم افزار وجود دارند که شما می توانید آن ها را به صورت مجانی دانلود و استفاده کنید. تمام این نرم افزارها Freeware نام دارند.
پس کد منبع چه می شود؟
Freeware ها معمولا با مجوز هایی ارائه می شوند که دسترسی کاربر به کد منبع را محدود می کنند؛ یعنی کاربر نمی تواند در نرم افزار تغییری ایجاد کند یا به عبارت دیگر نمی تواند کد منبع را ببیند، تغییر دهد یا مطالعه کند.
شاید تا به حال با دو نسخه متفاوت از یک نرم افزار مواجه شده باشید، یک نسخه pro و یک نسخه free. نسخه free معمولا دارای ویژگی های محدودی نسبت به نسخه pro (و پولی) می باشد؛ اما شما می توانید نسخه free را دانلود کرده و از آن برای همیشه و بدون هیچ هزینه ای استفاده کنید. این گونه نرم افزارها نیز در طبقه Freeware قرار می گیرند. نرم افزارهایی که می توان از آن ها در ۲۰ دفعه اول به صورت مجانی استفاده کرد نیز در این طبقه قرار می گیرند، و همچنین نرم افزارهایی که مجانی بوده اما تبلیغات را در خود نشان می دهند در زمره Freeware ها به شمار می روند.
طبق ویکی پدیا «مجوز نرم افزار ممکن است محدودیت های دیگری نیز از قبیل نوع استفاده که شامل استفاده شخصی، خصوصی، انفرادی، بی منفعت مالی، غیر تجاری، آکادمیک، آموزشی، استفاده در زمینه های بشردوستانه، غیر نظامی، استفاده به وسیله قدرت های همگانی و غیره می شود را تحمیل کند.»
چند نمونه از Freeware ها :
موسسات تجاری نیز نظیر Microsoft تعدادی Freeware را منتشر کرده اند که از میان آن ها می توان به MS Visual Basic Express Edition، Microsoft Accounting Express 2009 و Sync Toy اشاره کرد. AVG Antivirus ، Skype و بسیاری نرم افزارهای دیگر نیز وجود دارند که در دسته Freeware ها قرار می گیرند.
حال با قهرمان اصلی آشنا شوید….
نرم افزار آزاد؛ به چه معناست؟
نرم افزار آزاد (Free Software)، اصطلاحی است که به وسیله بنیاد نرم افزارهای آزاد (Free Software Foundation) تعریف و استفاده می شود. نرم افزار آزاد به این معناست که کاربران می توانند آن را آزادانه اجرا، کپی، توزیع، مطالعه و تغییر دهند (و نسخه تغییر داده خودشان را منتشر کنند، م.).
پس قیمت چه می شود؟
نرم افزار آزاد ممکن است مجانی یا پولی باشد، که به توسعه دهنده آن بستگی دارد. با این وجود، صرف نظر از اینکه شما چگونه یک نرم افزار آزاد را تهیه کرده اید (خریده اید یا به صورت مجانی بدست آورده اید)؛ به همراه آن همیشه آزادی در کپی، تغییر و توزیعش را خواهید داشت. بنیاد نرم افزار های آزاد (FSF) این مسئله را با دقت بیشتری شرح می دهد: «چیزی که در مورد نرم افزار آزاد مهم است آزادی ارائه شده به همراه آن است، نه قیمت آن.» برای فهم این مسئله، شما باید به آزادی به مثال «آزادی در بیان» نگاه کنید، نه «مجانی بودن».
کد منبع (و آزادی همراه آن) :
برای اینکه یک نرم افزار، عنوان نرم افزار آزاد را داشته باشد، کد منبع آن باید در دسترس باشد. طبق تعریف FSF، کاربر ۴ آزادی را با نرم افزار آزاد دریافت می کند (اطلاعات بیشتر) :
۰. آزادی در اجرای برنامه به هر مقصود و منظوری
۱. آزادی در مطالعه شیوه عملکرد برنامه، و تغییر آن به منظور دریافت عملکرد مورد نیاز
۲. آزادی توزیع عمومی نرم افزار توسط کاربر
۳. آزادی توزیع عمومی نسخه های دستکاری شده نرم افزار توسط کاربر (دسترسی به کد منبع، پیش شرطی برای این مهم است).
FSF در تعاریف نرم افزار آزاد، صراحتا بیان می کند که برای دستیابی به آزادی های ذکر شده، کاربر باید به کد منبع نرم افزار دسترسی داشته باشد. پس دسترسی به کد منبع برنامه شرطی ضروری برای یک نرم افزار آزاد است. همچنین منظور FSF از کد منبع برنامه، کد منبع واضح و حقیقی آن است، نه یک کد منبع مبهم و گیج کننده.
نرم افزار آزاد تجاری :
نرم افزار آزاد می تواند تجاری باشد. به عبارت دیگر، یک برنامه باید برای استفاده های تجاری، توسعه های تجاری، و توزیع تجاری در دسترس باشد. ممکن است شما در شرایطی قرار گیرید که مجبور به پرداخت پول در ازای بدست آوردن نرم افزار آزاد شوید. اما صرف نظر از اینکه چگونه به نرم افزار آزاد دسترسی پیدا کرده اید، همیشه این آزادی را خواهید داشت که کپی های خود را منتشر و آن را تغییر دهید. امروزه توسعه تجاری نرم افزار های آزاد تمرینی معمول است.
نمونه هایی از نرم افزارهای آزاد :
تمامی محصولات Mozilla، شامل Firefox، Thunderbird و … و تمامی نرم افزارهای منتشر شده تحت مجوز عمومی GPL در دسته نرم افزارهای آزاد قرار می گیرند.
حال شما فهمیدید که تمامی نرم افزارهای آزاد مجانی نیستند و نرم افزار آزاد به معنای Freeware نیست! آن ها را به جای یکدیگر به کار نبرید!